Student krijgt uitleg over GPTZero als ChatGPT herkenner

Je hebt uren in de bibliotheek gezeten, bronnen geraadpleegd en een essay geschreven in je eigen woorden. Dan krijg je ineens een mail van je docent: "GPTZero zegt dat je tekst 100% door AI is geschreven."Frustrerend, want je hebt helemaal geen AI gebruikt. Hoe kan dit gebeuren? En wat kun je ertegen doen?

Wat is GPTZero en waarom gebruiken docenten het?

GPTZero is een online tool die sinds januari 2023 probeert te detecteren of een tekst door AI is geschreven. Het programma analyseert je tekst en geeft een oordeel: waarschijnlijk door een mens geschreven, of juist door AI zoals ChatGPT. Voor docenten is GPTZero aantrekkelijk omdat het gratis is en snel werkt. Nu steeds meer studenten AI gebruiken bij opdrachten, zoeken onderwijzers naar manieren om dit te controleren. GPTZero springt daarop in.

Toch benadrukt GPTZero zelf dat het niet bedoeld is om “studenten te betrappen”, maar juist om verantwoord AI-gebruik te stimuleren. In de praktijk komt het er echter vaak op neer dat als GPTZero jouw tekst als AI-gegenereerd bestempelt, een docent argwaan krijgt en dit kan melden bij bijvoorbeeld de examencommissie als mogelijke fraude. Daarom is het belangrijk om te begrijpen hoe GPTZero tot zulke conclusies komt.

Lees ook: Turnitin's plagiaat checker: hoe goed herkent het AI? Dat is ons artikel over de AI-detector in Turnitin en wat je kunt doen bij onterechte verdenking.

Nu contact opnemen?

Hoe werkt GPTZero als AI-detector?

GPTZero analyseert je tekst op patronen die typisch zijn voor AI of voor mensen. Het algoritme let vooral op drie dingen:

Hoe voorspelbaar is elk volgend woord in de tekst? AI schrijft vaak heel netjes en logisch. Elk woord volgt op het vorige alsof het zo moest zijn. Mensen schrijven griliger; ze kiezen soms onverwachte woorden of springen van hak op de tak. Als je tekst té vlot loopt, wordt GPTZero achterdochtig.
Variatie in zinsopbouw. Mensen wisselen natuurlijk af tussen korte en lange zinnen. Ze veranderen hun stijl. AI houdt meestal een constante, egale toon aan. Schrijf je te uniform? Dan denkt GPTZero: "Dit is AI."

Te perfect taalgebruik: ChatGPT maakt geen tikfouten en schrijft formeel. GPTZero is getraind om zulke perfecte, zakelijke teksten te herkennen. Ironisch genoeg kan je eigen zorgvuldige schrijfwerk hierdoor verdacht worden.

GPTZero zoekt dus naar teksten die "te goed" zijn: te vlot, te consistent, te foutloos. Precies wat je als student juist nástreeft. Daardoor kunnen hardwerkende studenten vals worden beschuldigd.

Hoe betrouwbaar is de uitslag van GPTZero?

Als je je tekst in GPTZero plakt, krijg je meestal een uitslag zoals "overwegend door een mens geschreven" of juist "waarschijnlijk AI-gegenereerd". Soms geeft de tool ook een percentage, bijvoorbeeld "Deze tekst is voor 80% gegenereerd door AI." GPTZero markeert daarnaast vaak specifieke zinnen die verdacht lijken. Dit helpt docenten om precies te zien welke delen van een essay mogelijk door AI zijn geschreven.

Besef je goed dat GPTZero (en andere AI-checkers) heel anders werken dan plagiaatcheckers. Ze doorzoeken geen database met ChatGPT-antwoorden. In plaats daarvan analyseert het programma alleen je tekst: de woordkeuze, zinsbouw en schrijfstijl. Op basis daarvan maakt het een inschatting of de tekst door een mens of door AI is geschreven. Dit betekent dat een uitslag zoals "85% AI-geschreven" geen hard bewijs is. Het is gewoon een gok van een algoritme.

Anders dan bij plagiaat, waar je letterlijk dezelfde tekst ergens anders kunt terugvinden, gaat het hier om patronen herkennen - en daar kan het systeem zich in vergissen.

Dus… GPTZero kan fouten maken?

Ja, en vaker dan je zou denken. GPTZero en andere AI-detectoren zitten er regelmatig naast. Zelfs OpenAI stopte na een paar maanden met hun eigen AI-detector omdat deze te onbetrouwbaar bleek. De technologie is dus nog niet volwassen genoeg.

Waarom gaat het mis?

Té nette teksten:

Stel dat Nederlands niet je moedertaal is, of je bent (nog) niet heel taalvaardig. Je levert een foutloos, keurig geformuleerd essay in. Ironisch genoeg kan zo'n tekst voor GPTZero juist verdacht overkomen. Té perfect. Veel menselijke teksten zijn qua toon en structuur namelijk ook heel voorspelbaar. GPTZero zou zo'n netjes geschreven tekst onterecht als AI-gegenereerd kunnen aanmerken. Het grote probleem is dat GPTZero niet kan zien óf je AI hebt gebruikt, maar alleen gist op basis van hoe je tekst eruitziet. En die gissing kan verkeerd zijn.

Gebruik van schrijfhulpmiddelen:

Gebruik je Grammarly, DeepL of andere hulpmiddelen om je tekst te verbeteren? Dan kan GPTZero in de war raken. Deze tools maken je zinnen vloeiender en je tekst foutloos - precies wat AI ook doet. Het resultaat: je eigen werk wordt ineens verdacht bevonden.

Standaardteksten over bekende onderwerpen

Schrijf je een korte, heldere tekst over een populair onderwerp? Ook dan slaat GPTZero vaak alarm. De tool denkt: "Dit is te algemeen, te voorspelbaar. Dit moet AI zijn." Hierdoor worden zelfs teksten uit de tijd vóór ChatGPT soms als AI-gegenereerd bestempeld.

→ Vertrouw nooit blind op GPTZero. Een score als "80% AI" is géén bewijs van fraude. Dat geeft GPTZero zelf ook toe in hun disclaimer.

Wat kun je doen als GPTZero (onterecht) alarm slaat?

Je docent confronteert je met een GPTZero-rapport dat zegt dat je werk door AI is geschreven. Blijf kalm. Een hoge AI-score is géén bewijs van fraude. Je kunt jezelf verdedigen:

Stap 1: Laat je schrijfproces zien

Het sterkste bewijs is je versiegeschiedenis. Werk je in Google Docs of Word? Toon dan hoe je tekst geleidelijk is gegroeid - van eerste concept tot eindversie. AI genereert tekst in één keer en heeft geen geschiedenis vol aanpassingen. Jouw document wel. Als jij dus kunt aantonen dat je document in etappes tot stand is gekomen, sta je al 1-0 voor.

Stap 2: Vraag om uitleg

GPTZero geeft alleen een score, geen reden. Vraag je docent om toelichting: "Welke delen vindt u verdacht, en waarom?" Laat hem specifieke passages aanwijzen. Vaak merken docenten dan zelf dat ze geen sterk verhaal hebben. Bovendien toon je hiermee dat je niets te verbergen hebt.

Stap 3: Test met andere tools

Controleer je tekst bij andere AI-detectors. Geven die andere uitkomsten? Dan heb je bewijs dat GPTZero ernaast zit. Verschillende tools geven vaak tegenstrijdige resultaten - dat toont hun onbetrouwbaarheid aan.

Stap 4: Verwijs naar je eerdere werk

Ben je altijd een nette schrijver geweest? Haal eerdere essays erbij, liefst van vóór het ChatGPT-tijdperk. Als GPTZero die óók verdacht vindt, bewijst dat dat de tool jouw schrijfstijl gewoon niet begrijpt. Consistent goed schrijven is geen misdaad.

Stap 5: Bied aan jezelf te bewijzen

Stel voor om (delen van) de opdracht opnieuw te maken, eventueel onder toezicht. Of om mondeling vragen over je werk te beantwoorden. Dit aanbod laat zien dat je volledig achter je werk staat.

Ken je rechten!

Je school mag je niet straffen puur op basis van GPTZero. Er moet altijd een zorgvuldige, menselijke beoordeling komen. Je hebt recht op inzage in het bewijs, een eerlijk proces en de mogelijkheid om in beroep te gaan. Laat je niet intimideren door een onvolmaakt algoritme. Jij verdient een eerlijke kans om je verhaal te vertellen.

Onterecht beschuldigd en hulp nodig?

AI-detectors zoals GPTZero kunnen nuttig zijn in het onderwijs, maar ze mogen nooit het laatste woord hebben. Voel jij je onterecht beschuldigd van fraude of plagiaat vanwege een AI-check? De Studentenadvocaat staat voor je klaar. Wij kennen de ins en outs van het onderwijsrecht en hebben ervaring met dit soort gevallen. Samen kijken we naar jouw situatie en bouwen we een sterk verweer op. Zo zorgen we ervoor dat één algoritme niet jouw studieloopbaan verpest.

Hulp nodig? Stuur ons vandaag nog een bericht, vrijblijvend en (zo goed als) kosteloos. Iedereen verdient een eerlijke behandeling, en wij zetten ons graag voor jou in om dat te bereiken.