Scriptie 2 keer niet gehaald: wat nu?

Heb je je scriptie 2 keer niet gehaald? Het voelt ongetwijfeld alsof de grond onder je wegzakt. Je hebt maandenlang gezwoegd, nachten doorgehaald en toch is het eindresultaat twee keer een onvoldoende. Dit is een enorme teleurstelling en mentaal zeer zwaar. Toch sta je er niet alleen voor. In dit artikel leggen we uit welke stappen je kunt zetten, wat je rechten zijn én hoe je mogelijk verder kunt met je studie.

Scriptie twee keer niet gehaald: wat betekent dit?

Twee keer een onvoldoende voor je scriptie krijgen kan voelen als een persoonlijke nederlaag. Je kunt gaan twijfelen aan je eigen kunnen, wat begrijpelijk is. Toch is het heel belangrijk om te beseffen dat je niet de enige bent met dit probleem. Elk jaar zijn er studenten die meerdere pogingen nodig hebben om hun afstudeeronderzoek succesvol af te ronden. Universiteiten en hogescholen bieden meestal mogelijkheden voor herkansing: vaak een tweede inleverkans, en soms (onder voorwaarden) een derde poging in een volgend semester of studiejaar. Het precieze herkansingsbeleid verschilt echter per hogeschool of universiteit. 

Zo kan het zijn dat de regels van de Universiteit Leiden anders zijn dan die van bijvoorbeeld de HvA of TU Delft. Kortom: informeer naar de specifieke afspraken in jouw opleiding. Het is jouw verantwoordelijkheid – en recht(!) – om te weten waar je aan toe bent. Zoals we al in een ander artikel hebben aangegeven: hoe vaak je je scriptie mag herkansen hangt af van waar je studeert, dus verdiep je in de regels van jouw opleiding.

Twee keer zakken voor je scriptie is een signaal, maar geen einde verhaal. 

Het betekent wél dat er structureel iets misgaat. Misschien sluit het onderwerp niet goed aan, misschien schort het aan onderzoeksopzet of academische schrijfvaardigheid. Neem een stap terug en analyseer kritisch: waar ging het fout? Zijn dezelfde feedbackpunten teruggekomen? Heb je de eerste feedback wel volledig begrepen en toegepast? Dit is het moment om te reflecteren. Ga desnoods in gesprek met je scriptiebegeleider of tweede lezer voor meer duidelijkheid. Vaak bieden opleidingen na een tweede mislukte poging extra begeleiding of een evaluatiegesprek aan, om te bepalen hoe nu verder.

Wist je dat: Het komt vaak voor dat studenten wisselen van scriptieonderwerp of begeleider na herhaalde mislukte pogingen. Als je het gevoel hebt dat het probleem (deels) daar lag, bespreek dan of een frisse start met een nieuw onderwerp of een andere begeleider mogelijk is. Soms kan een nieuwe invalshoek of iemand anders die meekijkt nét het verschil maken.

Scriptie 2 keer niet gehaald? Ken je rechten (feedback, inzage en herkansing)

Wanneer je zakt voor je scriptie – zeker bij de tweede keer – heb je een aantal rechten waar je gebruik van mag maken:

Feedback

Ten eerste heb je recht op uitgebreide feedback op je ingeleverde scriptie. Vraag om een feedbackgesprek als dat niet automatisch wordt aangeboden. Je wilt precies weten waarom je scriptie is afgekeurd. Is het de methodologie? Onvoldoende onderbouwing? Problemen met taal of structuur? Of speelde er een kwestie van mogelijke plagiaat/fraude? Alleen met duidelijke feedback kun je gericht verbeteren. Lees ook: Ouriginal: hoe ‘veilig’ is jouw opdracht na één plagiaatcheck?

Inzage 

Daarnaast heb je recht op inzage in je beoordeelde scriptie en de beoordelingscriteria. Vaak kun je via de examencommissie een officieel inzagemoment aanvragen, waarbij je bijvoorbeeld de beoordelingsformulieren mag inzien. Dit kan nuttig zijn om te checken of de beoordelingsprocedure wel correct is verlopen. Misschien ontdek je wel dat er een procedurefout is gemaakt (bijvoorbeeld dat twee beoordelaars sterk van mening verschilden zonder derde oordeel. Of dat je scriptie te laat is nagekeken in strijd met de regels). 

Herkansingsrecht

Vrijwel alle opleidingen bieden tenminste één herkansing voor de scriptie. Heb je die al benut (en dus twee keer gezakt), dan is het goed mogelijk dat er geen directe derde poging binnen hetzelfde studiejaar is. Soms moet je wachten tot het volgende semester of studiejaar om opnieuw in te schrijven voor het scriptietraject. Informeer bij de examencommissie of ze mogelijkheden zien voor een extra kans. In uitzonderlijke gevallen – bijvoorbeeld als er persoonlijke omstandigheden waren waardoor je onvoldoende hebt kunnen presteren – kan een examencommissie besluiten je een extra herkansing toe te kennen buiten het standaardprogramma om. Schroom niet om hier naar te vragen, zéker als je goede redenen hebt. 

Bezwaar maken tegen de beoordeling: kan dat? 

Als je van mening bent dat jouw scriptie ten onrechte is afgekeurd, of dat de manier van beoordelen niet eerlijk was, dan kun je bezwaar maken. Dit begint meestal met een brief of formulier aan de examencommissie of de beoordelingscommissie waarin je uitlegt waarom je het niet eens bent met de beslissing. Wees hierin concreet en feitelijk. Mogelijke redenen voor bezwaar zijn onder andere:

• Onjuiste procedure: Is de beoordeling volgens de regels verlopen? Bijvoorbeeld, is je scriptie door twee beoordelaars onafhankelijk beoordeeld? Waren ze wel bevoegd? Werd de beoordeling binnen de termijn gedaan? Een voorbeeld: als je scriptie te laat of zonder tweede lezer is beoordeeld, is dat een formele fout.

• Persoonlijke omstandigheden: Speelden er tijdens jouw scriptietraject omstandigheden (ziekte, familieomstandigheden, psychische problemen) die jouw prestaties hebben beïnvloed en waar onvoldoende rekening mee is gehouden? Nederlandse onderwijsinstellingen zijn verplicht hiermee rekening te houden als ze bekend zijn.

• Onterechte beschuldiging van plagiaat/fraude: Is jouw scriptie mogelijk onterecht aangemerkt als plagiaat? Bijvoorbeeld doordat je gebruikmaakte van bepaalde AI-tools of onduidelijkheid over bronvermelding? Als jij van mening bent dat je correct hebt gehandeld, kun je dit aanvoeren. In dit artikel leggen wij uit hoe je jouw scriptie kan controleren op plagiaat.

• Onvoldoende of tegenstrijdige feedback: Kreeg je zo weinig feedback na de eerste keer zakken dat je niet wist hoe je moest verbeteren? Of kreeg je van verschillende begeleiders tegenstrijdig advies waardoor je het eigenlijk nooit goed kon doen? In zulke gevallen kun je stellen dat je niet eerlijk bent beoordeeld. Lees ook: Kunnen docenten herkennen dat je ChatGPT hebt gebruikt.

Wanneer je bezwaar indient, is het verstandig om bewijs mee te sturen. Denk aan e-mailwisselingen met je begeleider, feedbackformulieren, medische verklaringen (bij persoonlijke omstandigheden) of stukken uit de OER die jouw punt ondersteunen. → De Studentenadvocaat heeft veel ervaring met dit soort zaken en probeert altijd het best mogelijke resultaat voor je te behalen. Stuur ons vandaag nog een bericht. 

In beroep bij het College van Beroep voor de Examens (CBE) na 2 keer je scriptie niet halen

Als een informeel bezwaar of een klacht bij de examencommissie niets oplevert, kun je formeel in beroep gaan tegen de beslissing (in dit geval de afkeuring van je scriptie óf het weigeren van een extra herkansing). Elk hoger onderwijsinstelling heeft een onafhankelijk College van Beroep voor de Examens (CBE), ook wel Cobex genoemd. Dit is een soort interne rechtbank waar studenten beslissingen kunnen aanvechten.

Onterechte onvoldoende scriptie aanvechten? De procedure: 

Je dient binnen 6 weken na de beslissing waar je het niet mee eens bent een beroepschrift in bij het CBE. Hierin zet je uiteen wat je aanvecht en waarom. Het CBE zal de zaak bekijken, vaak hoor en wederhoor toepassen (jij mag jezelf toelichten, de examencommissie mag reageren), en komt dan met een uitspraak. Zo’n procedure is kosteloos voor jou als  student en bedoeld om snel een oplossing te bieden binnen je hogeschool of universiteit. 

Stel bijvoorbeeld dat jij vindt dat je scriptie ten onrechte een onvoldoende heeft gekregen, dan kun je bij het CBE aanvoeren dat de beslissing onredelijk is op basis van de ingeleverde kwaliteit én dat bijvoorbeeld de feedback of begeleiding tekortschoot. Tip: benoem indien van toepassing de eerdergenoemde gronden (procedurefouten, omstandigheden, etc.) duidelijk in je beroepschrift. Het CBE toetst vooral of jouw school in redelijkheid tot het besluit heeft kunnen komen en of alle regels goed zijn nageleefd. 

Is de uitspraak van het CBE ook negatief voor jou, dan heb je nog de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, maar in de praktijk komt dit zelden voor bij scriptiezaken. Dit is echt een laatste redmiddel buiten je hogeschool of universiteit om. Lees hier welke belangrijk onderwijsorganen er naast de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State nog meer bestaan.

Mentale impact en steun: je staat er niet alleen voor

Twee keer je scriptie niet halen hakt erin. Veel studenten ervaren faalangst, schamen zich of raken in paniek. Belangrijk is om te beseffen dat falen onderdeel is van je leerproces. Het zegt niets over jouw waarde als persoon of je algemene capaciteiten. Probeer de negatieve gedachten om te buigen: je hebt nu geleerd wat niet werkt, dus de volgende poging pak je het anders aan.

Dat neemt niet weg dat de stress en teleurstelling reëel zijn. Wist je dat in het hoger onderwijs meer dan de helft van de studenten psychische klachten ervaart door prestatiedruk? Je bent dus niet de enige die het moeilijk heeft. Zoek daarom steun: praat erover met vrienden, familie of studiegenoten. Vaak zul je merken dat er meer mensen zijn met soortgelijke ervaringen. Misschien kun je tips uitwisselen of gewoon elkaar een hart onder de riem steken. Lees ook: Scriptiestress? Zo check jij je scriptie op plagiaat.

Maak ook gebruik van de voorzieningen van je school. Vrijwel elke hogeschool of universiteit heeft studentendecanen of studentenpsychologen in dienst. Zij begrijpen de druk waaronder je staat en kunnen helpen met tips (bijvoorbeeld time-management, omgaan met uitstelgedrag, faalangsttraining) of gewoon een luisterend oor bieden. Ook kun je bij hen terecht om te bespreken of het zinvol is om je studielast te verminderen of studievertraging aan te vragen als dat nodig is. 

Hulp nodig bij een (tweede) afgekeurde scriptie?

Zit je met je handen in het haar na een tweede afgekeurde scriptie? Je hoeft dit niet alleen op te lossen. De Studentenadvocaat staat voor je klaar. Misschien is er een fout gemaakt. Misschien heb je recht op een uitzondering. Of misschien heb je gewoon iemand nodig die precies weet hoe dit werkt.

Wacht niet te lang. Er staan termijnen op bezwaar maken (meestal 6 weken) en ook mentaal verdien je rust en duidelijkheid. Vul het contactformulier in, gewoon in je eigen woorden. Wij zorgen dat jij alles uit je kansen haalt – zo goed als gratis, voor iedereen en meteen. Ontdek hier al onze diensten.

Veelgestelde vragen over twee keer je scriptie niet halen

• Hoe vaak mag ik mijn scriptie herkansen als ik twee keer ben gezakt?

  Dit verschilt per opleiding en instelling. Meestal krijg je minimaal één herkansing; dat is de tweede poging die je al gedaan hebt. Een derde poging is niet altijd gegarandeerd. Kijk in de Onderwijs- en Examenregeling (OER) van jouw studie voor de exacte regels. Daar staat het aantal toegestane herkansingen vermeld. Twijfel je? Neem dan contact op met je examencommissie. Zij kunnen je vertellen of er nog een mogelijkheid is en onder welke voorwaarden.

• Kan ik in beroep gaan tegen een tweede afkeuring van mijn scriptie?

  Ja, als je meent dat jouw scriptie onterecht voor de tweede keer is afgekeurd, kun je daartegen in beroep gaan. Dit doe je bij het College van Beroep voor de Examens (CBE) van jouw onderwijsinstelling. Zorg dat je binnen 6 weken na de definitieve uitslag een beroepschrift indient. In zo’n beroepschrift leg je uit waarom de beslissing onjuist is en vraag je om herziening. Het CBE beoordeelt vervolgens of jouw bezwaar gegrond is. Succesvol in beroep gaan kan betekenen dat je een extra kans krijgt of dat je school jouw scriptie opnieuw moet beoordelen, eventueel door andere beoordelaars.

• Wat als persoonlijke omstandigheden een rol speelden bij het niet halen van mijn scriptie?

  Het is erg belangrijk om persoonlijke omstandigheden direct te melden bij je studieadviseur of examencommissie zodra ze spelen. Denk aan ziekte, familieomstandigheden, psychische problemen of andere overmachtsituaties. Hogescholen en universiteiten zijn verplicht om met zulke omstandigheden rekening te houden bij beslissingen over jouw studievoortgang. Als je twee keer bent gezakt, maar bijvoorbeeld ernstig ziek was in die periode, breng dit dan officieel naar voren. Mogelijk kan de examencommissie besluiten je nog een extra kans te geven buiten het normale aantal pogingen om.